Zwolnica w Ursusie C-330 – co to takiego?

Każdy rolnik, który intensywnie korzysta z ciągników rolniczych Ursus, zapewne wie czym jest termin zwolnica. Osoby interesujące się rolnictwem, ale nieposiadające własnego traktora, mogą jednak nie do końca zdawać sobie sprawę z tego, co to urządzenie robi oraz gdzie się znajduje. W poniższym poradniku sprawdzamy jak działają zwolnice w bardzo popularnym ciągniku Ursus C-330, który potocznie nazywany jest „ciapkiem” bądź „trzydziestką”. Bardzo podobny mechanizm znajdziemy jednak w mnóstwie innych traktorów, nie tylko krajowej produkcji, ale również zagranicznych.

Zwolnice – lokalizacja i sposób działania

Na początku dowiemy się, gdzie znajduje się w traktorze tytułowy podzespół. Otóż zamocowany jest on na tylnej osi napędowej i łączy jej wyjście z kołami ciągnika. Przy czym bardzo istotnym faktem jest, że każde koło ma swoją własną, osobną zwolnicę. Miejsce jej montażu nie jest przypadkowe, jednak o tym powiemy więcej za chwilę. Skoro wiemy już, gdzie znajduje się zwolnica C 330, sprawdźmy jak działa. Otóż jest to wyjątkowo proste, tak jak prosta jest również budowa podzespołu. Wewnątrz znajdują się (najczęściej) tylko dwa koła zębate, z których jedno jest większe, a drugie mniejsze. Tworzą więc prostą przekładnię mechaniczną. Są zazębione odpowiednio z półosią napędową oraz z piastą koła jezdnego. Co bardzo istotne, obudowa zwolnicy jest szczelna i znajduje się w niej olej przekładniowy. Dzięki temu zużycie kół w czasie normalnej pracy jest minimalne, mimo ogromnych sił które mechanizm ten przenosi.

Jaką rolę w traktorze odgrywają zwolnice?

W Ursusie C-330 zwolnice posiadają dwie fundamentalne funkcje. Główną jest zmiana przełożenia osi napędowej w taki sposób, że prędkość półosi wychodzącej ze skrzyni biegów jest sporo wyższa, niż prędkość piasty koła jezdnego. Stąd właśnie wzięła się nazwa zwolnica – ponieważ zwalnia ona obroty, podnosząc jednak jednocześnie moment obrotowy, czyli siłę pojawiającą się na kołach. Właśnie dzięki temu traktor, mimo że nie posiada silnika wielkiej mocy, ma tak ogromną siłę uciągu. Bez problemu może pomagać przy wyciąganiu ciężarówki z rowu, mimo że dysponuje około 1/10 jej możliwości, jeśli chodzi o parametry jednostki napędowej.

Zwolnice C-330 mają jednak jeszcze jeden, niezmiernie ważny aspekt. Jest to znacznie podniesienie prześwitu pod podwoziem ciągnika. Dzięki usytuowaniu kół zębatych niemal pionowo, możliwe jest umieszczenie piast kół napędowych nawet o pół metra niżej, bez realnej straty mocy. Właśnie dlatego zwolnice są dwie i – jak wspominaliśmy wcześniej – miejsce ich pracy znajduje się tuż obok kół jezdnych. Wszystko skrojone jest pod możliwie duży prześwit traktora, ponieważ to umożliwia mu np. wjazd w głębokie bruzdy na świeżo zaoranym polu, bez ryzyka zawieszenia się na nich podwoziem.

Jak nie dopuścić do uszkodzenia zwolnic?

Przede wszystkim należy regularnie kontrolować poziom oleju przekładniowego. Jeżeli spadnie on zbyt nisko i nie zauważymy tego w porę, dojdzie do zatarcia trybów roboczych i zniszczenia urządzenia. Zdarza się niestety, że kupujemy traktor z już uszkodzonymi zwolnicami. Wtedy, jeżeli remont nie jest możliwy do wykonania, warto zakupić nowe. Zwolnice C-330 bez problemu znajdziemy w niejednym internetowym sklepie rolniczym, w formie zamienników zbliżonych jakością do oryginału. Sama wymiana nie jest trudna i możemy przeprowadzić ją samodzielnie, trzeba tylko dysponować mocnym podnośnikiem hydraulicznym, dobrze mieć kogoś do pomocy.